اوزبیک تیلی سوزلیگی، نورالله آلتای
بنیاد اجتماعی و فرهنگی بیانی یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در فیس بوک
قرآن الکریم با ترجمه به چند زبان
بابر ایزیدن، دکتور شفیقه یارقین
اوزبیکی شعرلر، امان الله قویاش
یورتداش، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
دُر دانه لر، دکتور فیض الله ایماق
اوزاق یــولــلار، ادبی و فرهنگی
حیات پنجره سیدن، فضل احمد بورگیت
آلتین کَمَلـَک، عبدالله تاشقین
آلتین یپراقلر، محمد کاظم امینی
اجتماعی و فرهنگی، فیض الله قرداش
ابزار های ضروری برای سایت و وبلاگ
آلتین فلم، اوزبیکلرنینگ افتخاری
گلزمین وفا، اشعار سید محمد دروگر
باله لر، آیدین مالمو مدنی نهادی
امیر علیشیر نوایی، مکمل اثرلری
برگردان الفبای کریل به الفبای عربی
پیوند های مهم
مـحمـدالله وطـنـدوسـت فـرزنـد الـحـاج مـیـرزا مـحـمد امـیـن جـوزجـانی در بیستم سرطان سال 1329 خـورشیـدی در قـریـۀ قرغان تپه سرپل تولد شده و در سال 1335 شامل مکتب ابتدایی شهر سرپل گردیده اسـت. از صـنـف دوم بـه بـعـد در شـهر شبرغان درس خوانده، صنف نهم را در متوسطه منهاج سـراج سـرپـل بـه پـایان رسانیده بعد از فراغت از صنف نهم شامل اکادمی تربیه معلمین کابل گردیده است. مـوصـوف بـعـد از فـراغـت از اکـادمی تربیه معلمین در سال 1347 شامل فاکولتۀ ادبیات و علوم بشری پوهنتون کابل گردیده از رشتۀ تاریخ و فلسفه فارغت حاصل نمود.
مـحـمـدالله وطـندوست دورۀ مکلفیت عسکری را در کورس احتیاط در سال 1352 سپری نموده از آغاز سـال 1353 در ریـاسـت استخـراج معادن وزارت معادن و صنایع به کار دولتی آغاز نمود و وظایف ذیل را عهده دار بوده است:
ـ مامور مدیریت پلان ریاست استخراج وزارت معادن و صنایع
ـ مدیر بررسی و حل اختلافات مدیریت عمومی کار و کارگر
ـ مدیر تقنین و معیار های کار مدیریت عمومی کار و کارگر
ـ مدیر عمومی تفتیش در ریاست تفتیش وزارت معادن و صنایع
ـ مسوول تبلیغ ترویج و آموزش کمیته حزبی شهر کابل
ـ معاون کمیته دولتی رادیو تلویزیون و سینماتوگرافی
ـ منشی کمیته ولایتی ولایت سرپل
ـ معین کلتوری وزارت اطلاعات و کلتور
ـ رئیس اطلاعات و کلتور ولایت جوزجان
ـ معاون شورای فرهنگی جنبش ملی اسلامی افغانستان
ـ رئیس شورای فرهنگی جنبش ملی اسلامی افغانستان
ـ نماینده جنبش ملی اسلامی افغانستان در تهران
از سال 1381 بدین طرف بنابر مجبوریت در مهاجرت بسر برده با خانواده یکجا در کشور دنمارک سکونت پذیر است.
محمدالله وطندوست از صنف هشتم به بعد در امور فرهنگی علاقمند گردیده، اولین نوشته هایش در جریده «ډیوه» جوزجان نشر گردید. او، زنده یاد محمدشریف نسیم پروان و مرحوم رضوانقل تمنا مدیران مطبوعات جوزجان را اولین استادان خود میداند. موصوف تشویق و ترغیب مرحوم میرزا محمد امین قبله گاه خویش را خیلی ارزنده دانسته، علاوتاً مرحوم استاد غلام محمد خدیم را مشوق بزرگ خود محسوب مینماید.
محمدالله وطندوست با نوشتن فرمایشی و دستوری هیچگاهی سر و کار نداشته، نظریات خود را بدون پرده پوشی در نوشته های خود انعکاس داده است. آثار و نوشته های وطندوست بصورت پراگنده در روزنامه ها و جراید کشور به چاپ رسیده، اما بصورت رساله تا هنوز اقبال چاپ نیافته است. نوشته هایی که آمادۀ چاپ است از این قرار است:
ـ سرگذشت سرخ، خاطراتی از حزب دموکراتیک خلق افغانستان
ـ از حیرتان تا تهران، جریان مهاجرت ناگزیر از وطن
ـ قصه های از غصه ها، مجموعۀ قصه ها و داستان ها
ـ سالهای عمر، بیوگرافی مفصل و کار کرد ها
ـ در مورد تاریخ جنبش ملی اسلامی افغانستان
ـ مجموعه مقالات در مورد ضرورت وحدت نیروهای ملی مترقی و دموکرات کشور
ـ در مورد تیموریان هرات، شامل ده مقالۀ مستقل.
محمدالله وطندوست در خارج کشور نیز با نوشتن مقالات و یادداشت ها با سایت های افغانی همکاری متداوم داشته و در «آریایی»، «سپیده دم»، «پندار»، «بولوت» و «مشعل» مقالاتش نشر میگردد. موصوف یادداشت های روزانۀ خود را که حاوی تبصره ها و نظریات او در مورد وقایع جاری کشور است، در فیس بوک به نشر میرساند.
محمدالله وطندوست در یورش طالبان در شمال کشور کتابخانه شخصی خود را که شامل دو هزار جلد کتب علمی، تاریخی، ادبی، سیاسی و اجتماعی بود از دست داده، مجموع مقالات و یادداشت های خود را نیز در این یورش از دست داده است که مایه تأسف همیشگی وی میباشد.
محمدالله وطندوست با گل جان وطندوست ازدواج نموده، ثمرۀ ازدواج شان شش فرزند صالح شامل چهار پسر و دو دختر است. او با داشتن هفت نواسه در کنار خانم و فرزندانش، خود را خوشبخت و سعادتمند میداند و از زندگی خانوادگی خود بی نهایت ممنون است.
با وجودیکه شهر هرات حملات چنگیز را تحمل کرده بود و در لشکر کشی های امیر تیمور کورگانی نیز متحمل خسارات جدی شده بود، در دورۀ فرزندان تیمور این شهر به یکی از با اهمیت ترین شهر های مشرق زمین تبدیل گردیده، مرجع علما، شعرا، هنرمندان و فرهنگیان سراسر قلمرو تیموری محسوب می گردید. شهر هرات که در مهمترین آثار تاریخی و جغرافیایی عظمت آن مورد توجه قرار گرفته است، بنابر داشتن تاریخ درخشان و برخورداری از تمدن غنی با وجود حملات و لشکرکشی های متعدد، بعد از هر شکست دوباره بزودی قد برافراشته و خسارات وارده را توانسته است جبران نماید. ادامه دارد
شبرغان در صد سال اخیر نام کتابیست که استاد محمد عمر الــیــم بیات چهرۀ شناخته شدۀ فرهنگی و اجتماعی جوزجان در سن کهولت به رشته تحریر در آورده و بـه علاقـمـندان تـقـدیم داشته است. بخش اول کتاب که شامل ۱۲۷ صفحه است، با نگاۀ مختصر به گذشتۀ تاریـخـی شبـرغـان آغاز شده، اوضاع طبیعی، وجه تسمیه و علت ایجاد شهر شبرغان را مورد بحث قرار داده است. بالا حصار و شهر کهنه، وجه تسمیه بعضی قریه ها، عمارات دولتی و عامه، پیشه های مردم، تجارت، معارف و تحصیلات عالی، السنه و ملیت هـا در شـهر شبرغان، موسسات نفت و گاز، آثار طلا تپه، وسایل اطلاعـات جـمـعـی و مـدارس دیـنـی شـهـر شـبـرغـان عـناوین جالبیست که خواننده را با این شهر عمیقاً آشنا می سازد. دوامی بار
استاد عبدالقیوم بیسد شخصیت فرهنگی و اجتماعی کشور دنیای فانی را وداع گفته به جاودانگی پیوست. استاد بیسد در بُعد هنری چنان قامت افراشته است که سالها ضرورت است تا برافراشته قدی جاگزین وی شود و راه او را در هنر به کمال برساند. رهروان و شاگردانش در عرصۀ تیاتر بیش از شمار است و همۀ آنان با جان و دل وی را دوست داشتند و یقیناً از نبود وی حسرت در دل دارند و برایش دعای خیر می کنند.
استاد بیسد بیتعصب و تبعیض هر آنکسی را که شمهیی استعداد هنری داشت به شگوفایی استعدادش مدد میرساند و تا حد توان میکوشید. چنین شخص، شخصیت هنری خود را در جامعه دریابد و از طریق هنر مصدر خدمت به هموطنانش گردد.
چندی قبل ضمن بازدید از کشور فرصت میسر شد تا در شهر باستانی هرات نیز توقفی داشته باشم و با چهره این شهر از نزدیک آشنا گردم.
شهر باستانی هرات که زمانی با خیابان های منظم ریگی، درختان کنار خیابان ها و جویبار های مملو از آب جلب توجه می کرد و آثار تاریخی و زیارتگاه ها در خارج شهر مسافران را به خود می کشاند، امروز بکلی چهره عوض نموده و به یک شهر کاملاً جدید تبدیل شده است. مسافری که ده، بیست سال قبل شهر را دیده است امروز از شناخت شهر عاجز می ماند و خود را در یک شهر کاملاً جدید و وسیع و با نفوس فوق العاده زیاد می بیند.
امیر تیمور کورگان که به امیر تیمور صاحبقران نیز شهرت دارد، بیشترین قسمت عمر خود را در فتوحات و لشکر کشی ها سپری کرد و با برچیدن بساط ملوک الطوایفی امپراطوری بزرگی را پی ریزی کرد که از شرق تا غرب قلمروش اگر طفل ده ساله یی با کیسه پر از زر سفر می کرد کسی را یارای نظر بد به آن طفل و کیسه زر میسر نبود. امیر تیمور کورگان با وجود مصروفیت در لشکر کشی و فتوحات از علم و دانش بی بهره نبود و علما، دانشمندان و هنرمندان را مورد حمایت قرار می داد. او بزرگترین عالم دین زمان خود بود و قرآن کریم را از حفظ می دانست و به قولی از آیت آخر تا آیت اول نیز می توانست قرائت کند.
مرگ، ایـن هیـولای بـی آرزم، شـب و روز وظـیـفـه دارد تـا انـسـان ها را با اندوه جانگذار مواجه سازد و بهتـریـن هــا را بـه دیار نیستی بکشاند. مرگ این هیولای بی آرزم، بدون تشخیص خورد و بزرگ، پیر و جـوان، خـوب و بـد، وارستـه و زبـون با دشنه بران رشته حیات انسا ن ها را بدون وقفه و به بهانه های واهـی و گـاهـی بـدون بهـانـه قطـع می نماید. مرگ این هیولای بی آرزم از همان اولین لحظه پیدایش حیـات، با حیـات دشـمـنـی می ورزد و هر لحظه در کمین است تا حیات را به ممات تبدیل نماید. مرگ این هیولای بی آرزم، همه موجودات هستی را به تمکین وا داشته است و همه موجودات حیه اعم از نبـات و حیـوان بـی چون و چـرا بـه فـرمـان او تسـلـیـم انـد. انـسان نیز علیرغم نا رضایتی نمی تواند با هیولای مرگ مقابله نماید و ناگزیر است در برابر چنین نیروی قهار تمکین نماید و تسلیم گردد. مـا نـیـز نا گزیریم مرگ عزیزان مان را نا باوارانه بپذیریم و نظاره گر افول ستاره های درخشان باشیم.
دوره تیموریان هرات یکی از با عظمت ترین و درخشان ترین دورۀ تـاریـخ کـشور مـحـبوب ما افغانستان مـحسـوب میـگـردد کـه متأسفانه در تاریخ های رسمی و سرکاری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنـابـر تسـلط ذهنیت قبیلوی در دربار های گذشته متأسفانه دورۀ تیموری ها مورد پژوهش و بررسی قرار نگرفته، امروز نیز برای روشن شدن این دوره کمتر توجه مبذول میگردد. بجـای پـرداخـتـن بـه ایـن دوره مشعـشـع کـه رنـسانس شرق می نامند بیشتر به دورۀ افسانوی آریایی می پردازیم و یا تاریخ معاصر کشور را که جز جنگ های برادرکشی برادران ســـدوزایی و مـحـمـد زایـی و کــرنـش در بـرابـر استعمار انگلیس و عقبمانی وحشتناک از کاروان تمدن دستاوردی ندارد، برجسته می سازیم. درحالیکه دورۀ تیموریان هرات از نگاه رشد فرهنگ، ادب، علم و صنعت با هیچ دوره یـی قــابـل قـیاس نبوده، بقایای تمدن تیموریان هرات تا امروز نیز باعث شهرت کشور ما گردیده است.
در یک روز خزانی در حالیکه هنوز علایم زمسـتـان مـشـاهـده نـمـی شــد و هوا نسبتاً معتدل بود، در کوچه کهلک شبرغان دو پاکستانی با یک همکار افغانی خود منزل مولوی عالیقدر شـهـر را جـسـتجو مـیـکـردنـد. رهـگـذران بـا آنـکـه همه او را می شناختند از شناخت خود انکار می کردند و هیچ کسی حاضر نبود منزل او را نشان دهد. طالبان پاکستانی که حتی پشتو را نیز خـوب بـلـد نـبـودنـد، بـا زبـان نیمـه اردو و نـیـمـه پشـتـو هـمـکـار افغان خود را مورد سرزنش قرار می دادند که چرا به دریافت منزل شخصی که شهرۀ شهر است، موفق نمی شود. بلاخره بعد از ساعاتی سرگردانی طفل ده- دوازده ساله یی منزل و مسجد وی را نشانی گفت و طالبان موتر خود را بدانسو رانـدنـد و مـولوی را از خانه بیرون کردند و در موتر نشاندند. ادامه دارد
در ماه جوزای سال ۱۳۵۹ هجری شمسی در سرپل شایعه پــخـش شـد کـه مجاهدین که اشرارش مـیخـوانـدنـد، از اولوسوالی سانچارک تصمیم حمله به سرپل را دارند. مردم از خود میپرسیدند که چرا چنین حملهیی باید صورت گیرد؟ متنفذین سرپل اعم از قریهدارها، زمیندارها و ملکها، روحانیون، ثروتمندانِ تاجرپیشه، مـامورین دولتی و دُکانداران با رُسوخ، هر کدام از خود میپرسیدند که در صورت حمله چـه مـوقـفـی را بـایـد اتـخاذ نمایند. عدهیی هم به این شایعات اهمیت نمیدادند. مردمِ قطعۀ نـظـامـی مـسـتـقـر در بـالاحـصـار سـرپل، نیروهای څارندوی، گروههای دفاع خودی، سازمان حزبی و اعضای سازمان جوانان را مدافع مطمین و پناهگاهِ غیر قابل نفوذ میدانستند... ا
از شصت و پنجمین سالروز تولد و آغاز بازنشستگی محترم محمد الله وطندوست شخصیت فرهنگی، اجـتـمـاعی و سیاسی کشور به تاریخ پانزدهم آگست سال جاری میلادی طی محفلی از جانب بنیاد اجـتـمـاعـی و فـرهـنـگـی بـیـانی و خانواده موصوف در شهر وایله کشور دنمارک تجلیل بعمل آمد، که عــدهیـی از فـرهـنـگـیـان، فـعـالین سیاسی و اجتماعی و دوستان وطندوست از کشور های دنمارک، هالند، انگلستان، آلمان، ناروی و سویدن اشتراک ورزیده بودند.
میلادی ييل آگست آیینينگ اون بيشينچى تاریخیده حرمتلى محمدالله وطـنـدوسـت نـيـنگ آلتميش بـیـش يـيـلـلـيـک تـوغـيـلـگـن کـونى و تـقـاعد قيليشى، بیانی اجتماعی و فرهنگی جمغرمهسی و او کیشینينگ عايلهسی تمانيدن- دنمارک اولکهسینينگ «وايله» ديگن شهريده تجلیل قيليندى. اوشـبو طنطنهلى احتفالده- دنمارک، هالند، انگلستان، آلمان، ناروى و سويدن اولکهلريده يشهيديگان اولکهنينگ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شخصيتلرى قتنهشگن ايديلر.
اوزبیک تیلی سوزلیگی، نورالله آلتای
بنیاد اجتماعی و فرهنگی بیانی یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در فیس بوک
قرآن الکریم با ترجمه به چند زبان
بابر ایزیدن، دکتور شفیقه یارقین
اوزبیکی شعرلر، امان الله قویاش
یورتداش، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
دُر دانه لر، دکتور فیض الله ایماق
اوزاق یــولــلار، ادبی و فرهنگی
حیات پنجره سیدن، فضل احمد بورگیت
آلتین کَمَلـَک، عبدالله تاشقین
آلتین یپراقلر، محمد کاظم امینی
اجتماعی و فرهنگی، فیض الله قرداش
ابزار های ضروری برای سایت و وبلاگ
آلتین فلم، اوزبیکلرنینگ افتخاری
گلزمین وفا، اشعار سید محمد دروگر
باله لر، آیدین مالمو مدنی نهادی
امیر علیشیر نوایی، مکمل اثرلری
برگردان الفبای کریل به الفبای عربی
پیوند های مهم