.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
اوزبیک تیلی سوزلیگی، نورالله آلتای
بنیاد اجتماعی و فرهنگی بیانی یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در فیس بوک
قرآن الکریم با ترجمه به چند زبان
بابر ایزیدن، دکتور شفیقه یارقین
اوزبیکی شعرلر، امان الله قویاش
یورتداش، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
دُر دانه لر، دکتور فیض الله ایماق
اوزاق یــولــلار، ادبی و فرهنگی
حیات پنجره سیدن، فضل احمد بورگیت
آلتین کَمَلـَک، عبدالله تاشقین
آلتین یپراقلر، محمد کاظم امینی
اجتماعی و فرهنگی، فیض الله قرداش
پیوند های مهم
نـواخـتـن دوتـار از زمــان قـدیـم بدینسو در بـیـن مــردم تـُـرکـمـن مـروج است. الـبـتـه این آلۀ موسیقی جایگاه خـاص را در بـیـن مــردم کسب نـمـوده اسـت. از ایـن سبب دوتـــارنـــوازان بــزرگ و معروف در قسمت استـفـاده و نــوازنـده‌گی افـتـخـار بـزرگ را بـرای مـردم بـخـشـیــده اسـت. دوتـار یک آلۀ موسیقی کلاسیک و قدیمی بوده و در بین مردم تـُرکمن مـروج اسـت که تـوسـط انگشتان نوازنده‌گان بزرگ و معروف نواخته می‌شود. نوازنـده‌گـانـی کـه بـه رمـز هـای هـنـری آن بـلـدیـت کـامل دارند، در محافل بـزرگ با کمپوز های خوب دوتار می‌نـوازنـد و مردم به آواز آن خوب گوش فرا میدهـنـد و تـماشاچیان خود را خوش و... ا
افــغـانسـتـان نـیـنـگ شـمالی ولایتـلریده استـقامـت قـیـلووچی اؤزبـیـکـلـر، باشقه خـلقـلر قـطاری، اؤزی نـیـنـگ جوده بای و رنگ بــه رنـگ آغــزه‌کــی ایـجـادی بـیـلـن اجــره‌لـیـب تـوره‌دی. مــذکــور مـیــراثـنـی تــؤپلـه‌ش و نـشـر ایـتـیـش، اؤرگـه‌نیش و عــامــه‌لـشتیریش ایشلری سؤنگی ییللر دوامـیـده یــؤلـگه قــویــیــلـه بــاشله‌ندی. ایـنـیـقـسـه، افـغـانسـتان اؤزبیکلری خلق آغزه‌کی ایجادی نمونه‌لری نینگ «خلق دُر دانــه‌لــری» نـامـی بیلن ۱۳۵۹هـجــری و ۱۹۸۰ مــیــلادی یـیـلـده کـابـلـده علیحده کــتــاب حــالــیــده نــشــر ایـتـیـلـیـشی، افــغــانــسـتـان خـلـقـلــری نـیـنـگ ادبی- مـــدنـــی حــیــاتـــیـــده کـــتــتــه واقـعـه بؤلیب قالدی... ا
افـغـانستانده تورک- اوزبیک خلقی نهایت ده ستم کـورگـن ایـل- اولــوس. بــو ایــل- اولـــوس قـنـچـه هـم اوزاق تــاریـــخــــی اوتـمـیـشـگه ایگـه بـولـیـب بابا- اجدادلری کتـتـه خـان و خاقانـلیـکـلر قـوریب، دواریـغ ســـوریـب کـیـــلـگـن بــولـسه‌لـــر هـــم، قـالــه‌ویـرسـه اولـر سونگـی بـیـر- ایکـّـی عصـر مـابـیـنـیـده اوشـبـو چـیـگـره‌لـــــرده قـیـینـاق و قیـیـنـچـیـلیـکـلر آستیده حیات کیچیریب، شو بــاعـث مـدنـی- تـاریـخی، تیل و ادبیاتلری ایـزیلیب- یینچیلیب کیلگن خـلـق. اوشـبـو خـلــق نـیـنـگ محکـومیت تاریخی هنوزگچه هم سونگی ایکّی عصر آره‌سـیـده کـورگـن نـقـصـانـلـرنـی بـرطرف قیلیشگه امکانیت تاپه‌آلمه‌گن... ا
فرهنگ و معارف بشری را که آیینـۀ تـمـام نـمـای هـســتی اجـتـمـاعـی گـفـتـه اند، مـحـصــول فـعـالـیـت هـای مادّی و معنوی انسان از بدو پیدایش تـا کـنـون می باشد. رشـد و رونـق آن نـه تنها بـاعث تـغـیـیــر و تکامل جوامــع بـشــری بـوده، بلکه صیقل گـر روح و روان افـراد جامعه نیز می باشد. هنــر مـوسیـقی کـه جُــزئــی از فـرهـنـگ بـشری مـی بـاشـد، هـمــواره بـــــا روح و عواطــف انـسـانی سـر و کـار داشـتـه، در نــوازش آن نـقـش بـس مـهـم دارد، هـنــر موسیقی یکی از مُبرم تریـن نـیـازمـنـدی هــای انـسـانــی بـوده و بــا سـرشـــت و ســرنـوشـت انـسـان پـیـونـد ناگسستنی دارد... ا
حـاجـی عبـدالـرحیـم اوغـلـی صــدرالـدین «انتظار»، ۱۳۲۲ نـچــی هـجـری قـویــاش یــیــلــیــنـدا، سرپل کئنتی نینگ عربخانه گذرینده بـول آجـونـغـا کـوز آچمـیشتیر. او، اوزونــونـگ یاراتتیغی پیشیغ و یـوکـسئـک آنـغـلاملی قــوشــوغــــلاری یــانــیـــنــدا، آوغانـیـسـتان رادیو و تـلـویـزیـونـی آرقالی تارقاتتیغی تــاتیغ سئسی بیرله اوقودوغو کـویـلـری بـیـرلـه ده، یـیـلــلاردان بــــئـری آوغـانـیـسـتـانـلی تورکلر آراسـیـنـــدا بـیـر سـابـلــیــغ شـاعــــر و تـاتـــیـغ سئسلی یــیــراغو (قـوشـوغـچـو، مـوسـیـقـیـچـی) تـانـیـلـیـب، سئــودئــکـلــریـنــیــــنــــــــگ کــونــگــلـــونـــده شــیــن (تـخـت) قوروب کئلمئکته دیر... ا
دنـبـوره یکی از آلات موسیقی اصیل ملی کـشـور مـاست. این آلـه را اوزبـیـک ها به گـونـۀ «دومبیره» و مردمان دیگر به شکل هــای «دَمبــوره» و «دَنـبــوره» تـلــفـــــظ مـیـکـنند. امروز دنبوره به عـنـوان یـک آلـۀ قـدیــمـی و اصـیـل مـلـی در میان اکثریت قــریـب بـه اتفاق تمام ملل تورکی جهان؛ مـانـند: اوزبیک ها، قزاق ها، تـورکمن ها، قــیـرغـیـز هـا، قـره قـلـپـاق ها، آلتای ها، بـاشقیرد ها، یـاقـوت هـا، تاتار ها و اویغور هـا و نـیـز سایـر ملـل؛ چون: تاجیک هـا و هـــزاره هـا مـــورد اســـتــفـاده است. در بــرخــی از مـــنـــابـــع تـاریــخـی اخـتـراع «دَنـــبـــوره» را بــه تـورکـان نـسـبت داده انـــد. گسـتــرده گی کاربرد... ا
نـویـسـنـده گــان، شــاعـران و هنرمنـدان منـسـوب بـه مـلـیـت هـائـیـکـــه در وطـن عـــزیــز مــا زنــده‌گـی دارنـــد، بـخـصـوص مـلـیت اوزبـیـک قـرن های متمادی بخاطر غنامندی فـرهـنگ مـان آثـار زیـادی ایـجـاد کرده اند و از آنها به میراث رسیده، نـسـل به نسل مورد استفـاده قـرار گرفته است. ایـن واضــح اسـت آنـهـا بــخـاطــر رشـد و انـکـشـاف هـنـر سهـم خـــود را ادا کــرده انــد. امـروز بـسیـاری از هـنـرمـندان مـا را مـی شنـاسـنـد، امــا دربـــاره زنـده‌گـی و فـعـالیت هـای آنهـا مـعـلــومــات نــدارنـد. شـفـیـع عـظـیـمـی یـکـی ازیــن چــهـــره های شناخته شده است... ا
عـبـدالـحـی اوغـلـی مـحـمـد امـیـن مـتـیـن اندخویی، اندخوی‌نینگ چک محله قشلاغی‌‌ده ۱۳۱۹ هجری شمسی ۱۹۴۱ میلادی‌گه ماس، توغیلگن. ایلک اوقوش‌لرینی بیتیرگندن سونگ، خصوصی شکل‌‌ده بیلم اورگه‌نیش‌گه باشله‌دی. شعر فنی‌ده، استاد قُربت کبی بیله‌رمن‌لردن فایده‌لنگن. او ایککی تیل‌ده دری و تورکی (اوزبیکچه) ده شعر یازه‌دی و تحقیقی ایش‌لر هم بجه‌رماقده.
برماغ‌لری‌گه قلم آلیب تاتلی سوزلری تورلی ژورنال، اخبار و جریده‌لر‌ده باسیلگن. او‌نینگ ایلک یازگن شعرلری ۱۳۵۵ هجری شمسی، بیشینچی صنف‌‌ده ایکن فاریاب‌نینگ جریده ستوری‌‌ده نشر بولیب، انه شو زمان‌دن او‌نینگ اسمی اولکه‌نینگ مطبوعاتی‌‌ده کوپله‌ب چیقماقده. شعر و ادبیات‌دن تشقری، متین اندخویی‌نینگ قلمی تاریخ بابی‌ده هم اوتکیر دور. او‌نینگ پشاور‌‌ده ۱۳۸۱ ییلی‌‌ده نشر ایتیلگن «انـدخـوی و جـایـگـاه آن در تـاریـخ» ناملی اثری، اوشبو ادعاگه یخشی بیر گواه.
سونگی ییل‌لر‌ده یوز بیرگن اوروش‌لر طـُفیلی کتابخانه‌سی یانیب و یا قراقچی‌لر‌گه اوچره‌ب، کتاب‌لری‌نینگ کتته اولچه‌گی‌نی قولدن بیره‌دی. اوشبو واقعه‌لر‌ده او‌نینگ یازگن اثرلری‌نینگ ایریم بولیم‌لری هم یوقالیب، بو قایغونی دفعه‌لرچه تیلی‌گه کیلتورگن، استاد متین.
اوندن چاپ بولگن اثرلر:ـ
ـ۱. کونگول سوزی، اوزبیکچه شعری توپلمی، کابل، ۱۳۶۵ هجری شمسی
ـ۲. مرز خورشید، دری شعری توپلمی، کابل، ۱۳۶۷ هجری شمسی
ـ۳. باغ لاله پوش، اوزبیکچه و دری‌چه دیوانی، پشاور، ۱۳۷۹ هجری شمسی
ـ۴. سادات و دودمان سید اکبر اندخویی، تحقیقی رساله، پشاور، ۱۳۷۸ هجری شمسی
ـ۵. اندخوی و جایگاه آن در تاریخ، پشاور، ۱۳۷۸ هجری شمسی
ـ۶. گلشن زیبای اشعار مولانا قُربت اندخویی، ییغیشتیرگن و تیارله‌گن متین اندخویی، آمریکا چاپی، ۱۴۱۴ هجری قمری
قوییده‌گی اثرلر ۱۳۹۶ -۱۳۶۵ هجری شمسی ییل‌لریده، کابلده نشر ایتیلگن:ـ
ـ۷. گزیدۀ اشعار استاد خلیل الله خلیلی
ـ۸. گزیدۀ اشعار عبدالهادی داوی پریشان
ـ۹. گزیدۀ اشعار محمد کریم نزیهی جلوه
ـ۱۰. گزیدۀ اشعار غلام احمد نوید
ـ۱۱. گزیدۀ اشعار محمد ابراهیم صفا
ـ۱۲. گزیدۀ اشعار محمد انور بسمل
ـ۱۳. گزیده اشعار عبدالرحمان پژواک
ـ۱۴. آزادی، ایریم شاعرلر‌نینگ استقلال حقیده یازگن شعرلری
ـ۱۵. گلبانگ صلح، زمانوی شاعرلر‌نینگ شعرلری
ـ۱۶. تانگ ییلی، اوزبیک شاعرلر‌نینگ شعر توپلمی
همده ۱۳۴۰ دن ۱۳۷۳ هجری شمسی ییل‌لری مابینی‌ده شو ایریم مقاله و تحقیقی یازولر او‌نینگ قلمی بیلن یازیلگن:ـ
ـ۱۷. مروری بر نبشته‌های روی دیوار، اندخوی‌نینگ تاریخی یادگارلیک‌‌لری حقیده، جوزجانان ۱۳۷۲ هجری شمسی
ـ۱۸. از مسند تدریس تا منبر ارشاد، اوتگن و حاضر‌ده‌‌گی اندخوی علما و دینی کیشی‌‌لر‌نینگ حیات شرحی، جوزجانان ۱۳۷۲ هجری شمسی
ـ۱۹. احوال و آثار شعرای معاصر اندخوی، جوزجانان ۱۳۷۳ هجری شمسی
ـ۲۰. آواز خوانان و موسیقی نوازان اندخوی، جوزجانان ۱۳۷۳ هجری شمسی
ـ۲۱. سه چهرۀ علمی (قاضی بابه مراد اندخویی و او‌نینگ اوغیل‌‌لری محمد کریم نزیهی جلوه و الحاج صوفی محمد رحیم قاضی‌‌زاده‌نینگ علمی، ادبی و اجتماعی حیاتی حقیده)
ـ۲۲. اندخوی‌‌ده یشه‌‌گن ادبی سیمالر، اوزبیک تیلیده تحقیقی مقاله، مجله ملیت های برادر، کابل ۱۳۶۴ هجری شمسی
ـ۲۳. ردایف الا شعار، اندخوی‌نینگ زمانوی شاعرلری‌نینگ دری تیلیده یازگن بیر وزن و قافیه‌‌ده‌‌گی شعرلر توپلمی
ـ۲۴. ردایف الا شعار، اندخوی‌نینگ زمانوی شاعرلری‌نینگ اوزبیکی تیلیده بیر وزن و قافیه‌‌ده یره‌‌تگن شعرلر توپلمی
ـ۲۵. بیاض صوفی، دری و اوزبیکچه شعرلر توپلمی
ـ۲۶. بیاض کمال، دری و اوزبیکچه شعرلر توپلمی
قویی‌ده‌‌گی‌‌لر چاپ اوچون بو فرزانه استاددن تیارلنگن:ـ
ـ۲۷. سرو‌ده‌‌های دری و اوزبیکی ملا محمد مقیم مقیمی اندخویی
ـ۲۸. سرو‌ده‌‌های مولانا شرف الدین خوبی سمرقندی
ـ۲۹. سرو‌ده‌‌های حاجی نادر نیاز قادری اندخویی، پلنگ پوش آتی بیلن مشهور بولیب، ۲۱ نچی عصر شاعری
ـ۳۰. گلشن قدس، مولانا خواجه غیب الله غیبی آقچه‌‌یی‌نینگ دری شعرلر توپلمی
ـ۳۱. کاسۀ چوبین، بابا ولی اندخویی‌نینگ عرفانی حیاتی حقیده بیر مقاله
ـ۳۲. سیما های برازندۀ اندخوی
حرمتلی استاد متین اندخویی حاضر ۶۴ یاش‌لری‌گه کیریب، شبرغان شهریده فرهنگ و اطلاعات ریاستی‌نینگ لوازمی‌ده ایشله‌ب تورگن‌لر.
شعرلریدن بیر قانچه سه‌یله‌مه‌لر:ـ
ایـزگـو ســاوغــه
سـیـویـمـلـی میـهـنـیـم ایل ایچره آتـیـنـگ فـخر دوران دور
زمـان کـوزگـوسی‌ده شـوکـتـلـی تصـویـریـنـگ نـمایان دور
محـبت‌نــامـه‌سـین شاعر سینینگ مدحینگ بیلن بـاشلـر
ادب یـپــراغــی‌‌ده ایـزگــو صـفـاتـیـنـگ شانلی عنوان دور
نـیـتـانـگ خـامـم تیلی وصفینگ‌ده گویا بـولسه بلبل دیک
کـه هـر ذره‌نگ ایـچـیـن‌ده یـوز تـومن گلشن شگوفان دور
چــمـن‌‌ده شــبـنـم ایـنــجـوسـی بـیـزر گل‌لـر قـبـاسیـنی
کـوریـب بـو کـورکـنـی نـرگـیـس قـراغی محو و حیران دور
چـیـرایـلـی صنـعـتـیـنـگ نـازک‌لیـگی گل برگی‌گه اوخشر
نـفـاست‌لر اونـیـنـگ هر بخیه‌سی‌دن جـلـوه افـشـان دور
جــهــان‌‌ده عـظمـتـینگ‌نـی هـیـچ کـیـم انـکـار ایتا آلمَس
کـه دایم شانـلـی تـاریـخینگ قویاش ینگلیغ درخشان دور
چـیـکـیـب وحدت نواسین حق سـاری مـردانه یول آچگـی
بــو مـلـت‌نـیـنـگ حـقـیقی رهنماسـی قـوتـلـی قـرآن دور
کــوریـنـگ نی اوز‌گـه‌ریش کیلتـوردیلر جوشقین قیام ایلَب
بـو مـلـی قـوزغـالان‌نینگ بیـشـیـگــی بـو جـوزجـانـان دور
بـشـارت بـیـردی‌لــر اســلام پـیــروز اولـگـائــیــن ایــلـگــه
بـو ایـزگـو ساوغـه‌دن بـرچــه کـونـگـل‌لر شاد و خندان دور
وطـن‌ده تـیـنـچـی‌لـیـک دورانی پـارلــَب کیلگوسی ممکن
بــو یــول‌‌ده صـدق ایـلـه بـیـل باغله‌گـن‌لر اهـل ایـمان دور
قــویــار مـیـز ربـنـا دیـب آلـغـه آدیــم اوزگــادین قـورقـمـای
اولـوغ تـیـنـگــری تـعـالــی بـیــزلــره دایـم نـگـــهـبـان دور
ایــلات‌لــر حـرلـیـگـیـنـی اسره‌گـَی‌مـیـز کـوز قراسی دیک
بــیــزه بـو اولـکـه‌نـیـنـگ هر تیگره تاشی رشک رضوان دور
اولـوس فرهنگی‌نی خوش یشنه‌تور میز دل سوزین کویلَب
ادب قــامـوسی‌‌ده تـیـل بای‌لــیــگــی شـمـشـیـر بُران دور
اولوغ تیمور
تــون آقــشــام بـاغ ارا بـلـبـل تـرنـم بـیـش و کم چیکتـی
خــلایـق تـلـپـشـن تـیـنـگـلـب حـلاوت دمـبـدم چـیکـتـی
نـی فـارم نـوحه ایـردی تـیـلـبـه دل‌لـر قـه‌یـته جـان آلدی
نـی ایــزگـو نـغـمـه ایردی عشق ایلی میل صنم چیکتی
بــو لـذت‌لـی صدادن انـچـه مـسـت و شــادمــان ایـردیـم
کـونـگـل سـوز‌گـه تـیـل آچـتـی، برماغم عزم رقم چیکتی
اولــوغ تـیـمــور صـفـاتـیـن کـویـلـه‌مـاقـقـه خامـه تپرآتدیم
قـولاغـیـم‌گـه خـرد احـسـنت دیـب فـرحت‌لی دم چیکتی
نـی دولت سایه سالدی باشین‌گه ای قرداشیم بولکـون
حـسد اهـلـی اویـاتـگـن طالـعـیـنـدن رنـج و غم چـیکـتی
جـهـان ایـسـکـیـردی امـا اوتـمـیشینگ تصویری تابان دور
آچــون کـوزگـوســی‌ده تـورکـانه فـخرینگنی عجم چیکتی
ایـسـیـق قـویـنـیـنـگ‌ده بـاتور یشـنه‌گن صاحب قران‌لر بار
صـلابـت تـخـتـی اوزره هـر بـیـریسـی جـام و جم چیکتی
سـیـاسـت‌نـیـنـگ بـیـریـک اربـابـی ایــردی تـیـمـور فـاتـح
اونـیـنـگ آلدیـده شـه‌لـر تـیـز بوکوب باشینی خم چیکتی
ســواشـه قـهــرمــان‌لـیـک اوزیــدن اویـلـه کـــورســـاتـی
کــه اوتـروسی‌ده بـیـردم هم چـیدالمَی خصم رم چیکتی
عـدالـت‌نـیـنـگ قـویـاشـی پـارلـه‌تــیــب یــاروتـی دورانـی
سیـوگـیـلـی سایه‌سی آستیده ایل ایرکین قدم چیکتی
نـه یـلـغـوز ربـع مسـکـون یـرمـی‌ده ایــردی بـیـریک خاقان
بـیلـیـم معراجی‌گـه هـم قد چوزیب اولکـن حشم چیکتـی
بـیـلـم بـابـی‌ده قـورگــن یـورتـی‌نـی قـوتـلـوغ بنـادور کیـم
قـویـاش آلـتـیـن سـپورگیسین اوتـی هر صبحدم چـیکتـی
ادب اربــابـی‌نــی دایــم ســـیــوه‌ردی احــــتــرام ایـــلـَـب
بـیــلــمـدان‌لـر اونـیـنـگ دورانـی‌‌ده نــاز و نــعـــم چیکـتـی
مــعــانــی اهــلــی ابـــداعی اثــــرلر ایـتــی‌لــر ایــجــــاد
مــعــارف ســیـوگـیـچـی سلطانیمیز دست کــرم چیکـتی
بـیــزه‌لــدی انـچـه بـیـت‌لـر مـعـرفـت شـیرازه‌سـی بـیـرله
زمــان بـرمـاغـی هـر بـرگ‌نـی گـنــج مـغــتــنـم چـیـکـتی
اولـوغ بـیگ میـنگ و سیکیز یولدوز اسرارینی کشف ایـلَب
قـوانــچ اوجــی اوزا تــاریــخ بــویـی‌چـه عــلــم چـیــکـتـی
هــزار گـلــزاریـنــی انـداغ گـوزه‌ل یـشـنـاتـی بـاسـیــنـقـر
او‌نـیــنــگ رعـنـالـیـگـی‌دن رشــک طـاووس حرم چیکـتی
تـمــدن مـشعــلـیــن یـاقــدی «بـابـر» هــنـد مــُـلـکی‌ده
بــو مـنـگـو افـتـخـاریــن صـفـحـه‌لـر اوزره قــلـم چـیـکـتـی
«مـتـیـن» صـاحـب‌قـران وصـفـیـنی کویلَب فخـر ایتر لیکن
اونـیـنـگ یـوز مـیـنگ صفاتی‌دن قـچان بیرنی رقم چیکتی
تـورتـلـیـک لــر:ـ
بـاغـیـنگ مـیـن‌گه آچ
بـیـر یـول گـوزه‌لـیـم، نـاز ایـلـه بـاغـیـنگ مـیـن‌گه آچ
شـکـرلی تـیـلـیـنگ اوپـه‌ی، دوداغـیـنگ مـیـن‌گه آچ
رشـک اوتــی‌ده قـیـزغـــنـوچـی‌لــر اورتـــنــســیـــن
بــزم ایـچـره کــرم بـیــرله قــوچـاغـیـنگ مـیـن‌گه آچ
آلـتـیـن بـیـشـــیـک
پیمـانـه سـونـیـب چـیـقـرسـه یـاو، گـوش ایتمه
مـنـتـلـی قــدح‌نـی هــیـــچ‌گــه، نــوش ایــتـمـه
آلــتـیـن بـیـشـگـیـنـگ دور بــو وطــن تـُـفـراغـی
تــوز حــقّــیـــنـی زنــهـار فـــرامــو ش ایــتـمـــه
گـُـلـشـن تـوبــیـ‌ده بــا‌ده ایــچـیـب یـاتـگـن ایـکـن
کـوز مـردمیـنی مسـت ایـتـیـب اوخـلاتگـن ایـکـن
مـیگون لبــیـدن اوپـی دیـسـم ســـیـسـکـیــنـدی
دل نالـیـشـی اویـقـوســیـدن اویـغــاتـگـن ایــکـن
دریـچـه شـعـرلـریـدن سـه‌یـلـه‌مـه‌لــر:ـ
مــزرع دل
ز بس کـه ریـخـــتــنـد از مـعـــرفـت مـی در ایـاغ مـن
زنــد فـیـض مـعـانـی مـــوج هــرســـو از دمـــاغ مــن
ز کِـلـکم عـنـبر افـشـان مـیـچـکـد بـس نـکته رنـگـین
دمـیـ‌ده از رگ گــل نــافــۀ مـآشــکــیـن بـه بـاغ مــن
بـه یـاد کـشـتـگـان راه مـیـهـن چــون نـگــریـم خـون؟
کــه جــوش لالـه سـوز دیـگـری بـخـشـد به داغ مـن
چــنــان زیـنــت فـــزودم ز آب د یـــده مــــــزرع دل را
بـغــل وا کـر‌ده مـی آیــد صــبـا بـر طـواف بـــاغ مـــن
بـه ظـاهـر گـر تـهی دسـتم ولی بـس گوهر مـعـنـی
بــود در بـخـیـه بـنـای جـامـــۀ پــُـر از قــــــوراغ مـــن
ز بــس پـــرور‌ده‌ام در ســیــنـه زخـم تــیـر مـژگـانـــی
کـشــــد نَی نـالـه سـوزنــده بـر لب سـر، زراغ مــــن
دمـــد وقــت نـــوا از پــــردۀ عـــشـــــاق فــــــریـــادم
ز بــعــد مـرگ بـتـوان یـافـت از مـطــرب ســـراغ مـــن
ز یــاران جـز دعـا حـرفـی نـمـی‌جـویــم بــه بـزم غــم
بـــه لـــوح تـــربــتـــم داغ دل افــــروزد چــــراغ مــــن
به رمز شعر پی بردن «متین» بوده است بس مشکل
اگــر چــه از تـفـکــر لـحــظـه‌یــی نــبــود فــراغ مــــن
استاد محمد امین متین اندخویی در برابر پیکرۀ نوایی
نــوایـــی ایـن سخــن سنـج جـهـانـی
بـــرون از پــنــج عـصـــر زنــدگـــانـــی
ســخــن هـایـی بسی مـرغـوب گفته
زحـق جـویـی گـهـر بس نـغـز سـفـتـه
ضــمیـرش مـظــهــر نـــورِ یـقـین بـــود
ز درد خـــلـــق پــُــر آه و انــیـــن بـــود
بــه قــلـــب ایـن وطـــن بــا رفـعت تام
نـــمـــوده ســــرو آســا عــرض انــدام
کـــنـون انـــــدر دل ثـــــــوب تــحــجــر
بــــه کـــــف دارد کـــتـاب و در تــفـکـر
زروی مــهــــر فـــــرزنـــــدان کـــشـور
بــــــه پـــــای هــیکــل مـرد سـخـنـور
بــــه جـــــا آرنــــد آیـــیـــن ســلامـی
دعـــــای نـــیـــک و عـرض احـترامــی
نــــوایــــــی ای ادب را صــــاحــب فـر
چــــکـــــیده از بــنــانـــت چـــامــۀ تـر
بــــه تـــو زیــبــنده بـــاشـد سـرفرازی
ســـزاوارت بــــود بــــرخــــود بــــنازی
زآواز تـــــو دلــــهــــا شـــــادمـانـست
زکـــــیـف ســــاز هسـتی کـامرانست
تــــو در فـــرخـــنده عـصـری پـانــهادی
رۀ رخــــشـــندگــــی بـرخــود گشادی
نــــوایـــــی ، ای ادیـــب نـــکــته پـرداز
بــــــیا بـــــا مــردم خــود شـو هـم آواز
ســـــرود مـــلـــی مـــیـهـن بــخـوانیم
کـــــه نـــخـــل یــک نـهـال و بوستانیم
فــروغـــــت نـــــور پــــیــروزی فـــزایـد
وطــــن در پــــرتـــــوش اقـبـــال یــابـد
محبوب القلوب، تعلیمی، تربیتی و سرگرمی
قاری عظیمی، شرح زندگانی و دیوان مکمل
یولدوزلر، شرح زندگانی شعرای اوزبیک
بنیاد اجتماعی و فرهنگی بیانی فیس بوک
استاد ملا تاج محمد سرپلی، درفیس بوک
بیناد اجتماعی و فرهنگی بیانی در یوتوب
استاد ملا تاج محمد سرپلی در یوتوب
بازی های عامیانۀ اوزبیکان جوزجان، یارقین
انجمن میر علی شیر نوایی، ناروی
سایت بنیاد اجتماعی و فرهنگی بیانی
نشرات ما در فضای مجازی
وقـتـی بـا خـیـر مـحـمد چــاووش ملاقـات میـکـنـیـد، انسانی حلیم و مـتـواضـع و در عین زمان بـا مـنـاعت و سربلند را در برابر خـود مـی‌بـیـنـیـد. مـنـاعـت نـفـس و غرور مشـروع انـسـانی او در عین فـروتـنـی، از اعـتـمـاد بـه نـفـس و روحـیـۀ بـلند اتکا به خــود و بــاور هــای مـلـی او سر چشمـه می‌گـیـرد. یکجا با این روحیه، پـیـگیری در کـار، عـشـق و عــلاقۀ پــایــان نـاپـذیـر به مـوسیـقـی مـلـی و باور به موفقیت درین ساحه او را از دیـگـران مـتـمـایز می‌سازد. آهـستـه و شمــرده حــرف مــیــزنــد، بــا قـاطـعـیت از فکر و نظر خود دفاع میکند، شـوخ طـبـع و بـذلـه‌گــو است، با تبسم و صمیمیت شما را استقبال میکند... ا
هـنـر هـمـانـند شعر و ادبیات تراویدۀ ذوق و استعداد زیبایی شناختی انسان و نماد احساس و انـدیشـه های ظریف و تلطیف شدۀ اوست. انـسان نـه تنـهـا بـا ایـجاد و ابـداع پـدیـده هـای هـنـری ذوق و سلیقۀ زیبایی شـنـاخـتـی خـود را اقـنــاع و رشد مـیـدهـد، بـلـكـه درد ها و نیاز های روانی و حسّی خـود را نیز از راه شنیدن یا دیدن آن تسكین می دهد و بر طرف مـیـكـند. از هـمـیـن رو، تـا انسان بوده و هست، هنر با او هـمـراه است و مانند همه نماد های گونه گون فرهنگ بشری یكجا با نسلهای آدمــی پـویـه تـاریـخ را در نـور دیــده، فـراز و فرود هـای تـحــول و دگـرگـونـــی هــا را پذیرا شده است. ا
سـیـد کـبـیـر کمـال رحـمـتلی استاد غفار کـمـال نـیـنگ اوغلی دیر. سید کبیر نینگ قـولاغــی بـالــه‌لـیـگـیـدن دوتـار نــوالری و کلاسـیـک آهـنـگ‌لـر بیلن تانیش. آته‌سی رحـمـتـلـی اسـتـاد غـفار کمال افغانستان نـیـنـگ مـشـهـور کـلاسیـک خواننده‌لریدن بیری بـولـگن. سـیـد کـبیر ایندی رحمتلی آتـه‌سی نیـنگ ایزینی ایزلب بارماقده دیر. اوزیـنـی ایتـیشیچه: «اوزبیک خلقی نینگ اصل مـوسیقی‌سی دوتار دیر و مین دوتار بـیـلـن ذوقـلـنـه‌مـن. کـلاسـیک موزیک‌لر و فـلـکـلـوریـک قـوشـیقلرنی هم اوقویه‌من. الـبـتـه بـرچـه‌سـیـنـی اوز رحـمـتلی آته‌م، استاد غفار کمال دن اورگه‌نگنمن». سـید کبیر اوزبیکستان‌لیک... ا
ضیاء خواجه منصوری افغانستان‌ده خلق‌لر دوست‌لـیـگـی اوچـون فعال خذمت قیلگن اوسـتـاذ صنعتکارلریدن دیر. او ۱۹۲۰ نچی میـلادی ییلده تاشکند شهریده توغیلدی. بـاشـلـنـغـیچ تعلیمنی توگه‌تیب، موسیقه کـورسـیـنی هم عین شو ییرده توگه‌تدی. بــو کـورسـده دوتـار و سـیـتــار چَلـیشنی اورگـَنـدی. مـیلادی ۱۹۲۹-۱۹۳۰ ییـلـلـرده فـاریـاب، مزارشریف، سونگره کابلده عمر کـیـچـیـردی. صنـعـتـکار افـغـانـسـتــــان‌ده اسـتـقـامـت قـیـلـه‌یـاتگن اوزبیک، ترکمن، تـاجیک، پشتون و هزاره‌لرنینگ، اینیقسه، یـاش‌لـرنـیـنـگ ارداقـلـی صحـبـتــداشی و صـمـیـمـی دوسـتی ایدی. منصوری نینگ افغانستان اوزبیکلری تیلی و... ا
كـیـمـگـه بـاریـب ایـتـه یـن... ایـن ترانه ی زیـبـا را شـاعر گرامی شهباز ایرج ساخته اسـت و فـرهـاد دریـا هـم خـیلی زیبا اجرا كـرده است. زیـبـایـی این آهنگ از دیدگاه مـن دو مسـئلـه ی مهم دارد یكی این كه فـرهـاد دریـا از مــحــدود خــوانـنــده هـای افـغـانـسـتـان اسـت. كـه در اجرای آهنگ هـای اوزبـیكی مشكل لهجه ندارد و ترانه را خـیـلـی بـه زیـبـایی اجرا می كند و حتا فـكـر كـنم شاید شاعر آن حظ ببرد و كیف كـند و زیبایی دیگری كه آهنگ دارد او این است كـه تـرانـه ی اوزبـیـكـی در چـوكـات موسـیـقـی فارسی اجرا شده اون هم در سـاختار آهنگ های فرهاد دریا، و ترانه ی این آهنگ هم خیلی ساده... ا
دانش اندوزی و فـراگـیــری فـنــون ادبی و هـنــری از ســجـایـــای بــرازنــدۀ کسانی مـحـسـوب میگردد که دارای ذوق سلـیـم و صاحب دیـد وسیـع بـاشـنـد. مـردم ادب پـرور انــدخــوی همـانـند دیگر شیفته گان سرود و سخن از روزگاران قدیم تا امروز با ایــن روحــیــه آمــیـزش یـافـته، در پرورش گلبرگ هــای نـفـیـس ادب و هـنـر از خـود سلایق ویــژه یی نشان داده اند. منجمله گــرایـش مـهـر ورزانــۀ شـان در آمـوزش و گسترش هـنـر ظـریف موسیقی کلاسیک (نــوا هــای قــدیـمه به خصوص اوزبیکی) شــایـان یــاد کــرد اسـت. هـنـر دوسـتان در مــحــافــل هـنـری به نوا های روح نواز رامشگران با اشتیاق... ا
قـرن‌ها پیش جوگی‌ها در سفر های بدون مــرز شان به افغانستان آمدند. هیچ کس نمی‌دانـد دقـیـقاً چـه وقـت؟ یـا چطور؟ اما همه می‌گویـنـد کـه آنـها سال‌ها پیش به این مـمـلــکــت آمــده‌انــد. هــیــچ کـــس نمی‌دانـسـت، آنـهـا کـجا می‌خوابند؟ کجا بـچـه‌هـایـشـان را بـه دنـیا می‌آورند و کجا بـا همدیـگر جمع می‌شوند؟ اما آنها بودند کـه هـمـیـشـه اولـیـن و تازه‌ترین خبر‌ها و کشف‌هـای دنیا را یا حداقل خبر کشف‌ها را برای مردم افغانستان می‌آورده‌اند. مثل مسافران جادویی که خبر‌های ســرزمـین های راز و رویا و جـادو را بـــا خــود حـمـل مــی‌کــرده‌انــد. شــایـد آنـهـا در ابــــتـــدا خیمه‌هایی همراه داشته‌اند... ا
در یـکـی از کـوچـه ها، در قریۀ دور افتاده در جوی زندان ولایت سمنگان، آواز خوش تــارهـا، صــدای آرام و متین چکش سبک بر روی چـوب تــراش خـــورده بــا صـــدای خـش خـش دسـتـان گــره بـسـتـۀ استاد مـحمد قل هفتاد ساله، موسیقی زندگی را تشـکـیـل مـی دهـد. دنبوره ها، در کنار دیــوار کـاه گـلـی کارگاه استاد محمد قل، صـف کـشـیـده انـد و انـتظار می کشند تا اسـتـاد، تارها را بر شانه های شان ببندد و آنـهـا نـیـز بـا شـور فـراوان، پـس از آشنا شـدن بـا سـر انـگشتان نوازندگان، بنالند. این روزها استاد محمد قل دنبوره ساز، به گفـتـۀ خـودش وقت سرخاریدن ندارد و به قول معروف دست به دستش... ا
اوشبو طریقت، عرفانی و فـلـسفی تفکر ایگـه سـی، «مـولـوی»، «مولانا» و عادی خـلـق ایچیده «ملای روم» لقب لری بیلن شهـرت قـازانگن بویوک شاعر جلال الدین محمد بـن بهـاؤالـدیـن ولد نامیگه منسوب دیر. تـورکـیه لیک ییریک تصوفشناس عالم مـرمـره اونیویرسیتی الهیات فاکولته سی نـیـنـگ اسـتـادی دوکتور سلجوق ایرآیدین «تـصـوف و طـریـقت لر» ناملی کتابیده، او نـیـنـگ آتـه سـی حقـیـده قـویـیده گیدیک مـعـلـومـات بـیـره دی: «سـلـطـان الـعـلما لـقـبـی بـیـلن تنیلگن محمد بهاؤالدین ولد بـن حـسـیـن البکری بلخ شهریده دنیا گه کـیـلـدی. آنـه سـی، خــراسان پادشاهی علاؤالدوله خوارزمشاه نینگ... ا
وطــن عـزیـز مـا یـك كـشور كاملاً سنتی است كه هنوز هم با تـسلط كـامـل عـلـم و تـكـنـالــوژی و ارتـبــاطــــات جــهـانی در جــهـــان و كـشــور هـای هـمــسایــه، در بــســیــاری از نـقـاط دور از مركز بـه جای قانون و حتـی گاهی به جای شرعیت نيز ســـــنـــت هـــا و عـــــرف و عــادت هــــا بــــر ســـرنـــوشـــت انــسـان هـــــــــای جـــامـــعـــۀ مـــــا حــكـــم مــیــــكـــــند. تـــغـیـیـر بـــاورهـــــا و ســـنـت هـــــــــــا بـــســـیـــار دشـــــــوار و زمـــانــگـــــیـــر اســـت. از هــــمـــیـن جـهـت نـمی تـوان آنـــهـــا را بـــه زور تـــغـــیـــیـــر داد یـا بــا فـــــشار حــركـت آن را بـــــه ســـــــــوی زمــــانـــوی شــدن، جــهــانــی شـــدن و قـــــــــانـــــونــــی شــــــدن ســـرعــــت بـــخـــشــیـد. تـفـكـر و دیــد جــامـعـۀ مـا نـســبــت بــه مـوسـیـقـی نـیـز از بـاورها و سنت های مردم... ا
